EHBO kit en Reisapotheek voor wandelaars
Welk medisch materiaal neem je mee op wandeltrip?
Bij ziekte of ongeval tijdens een wandeltrip kan je niet veel doen als je geen medisch materiaal bij hebt. Neem dus steeds een EHBO-kit en een wandelapotheek mee.
EHBO-kit versus wandelapotheek
Een EHBO-kit bestaat uit verbandmateriaal (zwachtels, kompressen, drukverbanden) om eerste hulp te bieden bij een ongeval.
Een wandelapotheek bestaat uit geneesmiddelen om ziektes en ongemakken te behandelen.
Daarnaast heb je nog werkmateriaal nodig zoals een schaartje of pincet.
Een EHBO-kit voor wandelaars kan je kant en klaar in een outdoorwinkel kopen. Een wandelapotheek moet je zelf samenstellen. Voor sommige geneesmiddelen heb je zelfs een voorschrift van de dokter nodig.
Je vindt nooit geneesmiddelen in een EHBO-set omdat alléén artsen en apothekers geneesmiddelen mogen verstrekken. Eerste hulpverleners mogen dat niet, ze zijn zelfs strafbaar als ze dat zouden doen. Je mag natuurlijk wel een eigen apotheek meenemen voor persoonlijk gebruik.
EHBO kit met verbandmateriaal en werkmateriaal
In een EHBO kit vind je geen medicijnen
Kopen of zelf samenstellen
Het voordeel van een kant-en klare EHBO-kit is dat je geen moeite moet doen om de set zelf samen te stellen. Zo’n set is op een professionele manier samengesteld en bevat het voornaamste EHBO materiaal dat je bij een ongeval nodig hebt. Hij zit netjes verpakt in een goed herkenbare etui en er zit vaak ook nog een beknopte EHBO-gids bij.
Het nadeel van een kant- en klare kit is dat hij mogelijk niet precies bevat wat je echt wil. Je moet hem bovendien toch uitbreiden met je wandelapotheek en je persoonlijke medicijnen. Dat alles past dan vaak niet meer in die mooie bijgeleverde etui. En die etui is vaak niet waterdicht, waardoor je hem mogelijk wil vervangen door een waterdicht exemplaar.
Er zijn verschillende leveranciers die EHBO-kits voor wandelaars op de markt brengen. In de Belgische outdoorwinkels is Care PLUS de meest bekende. Care PLUS produceert EHBO-kits in diverse maten en gewichten. Kies een formaat met de inhoud die je nodig hebt.
Een kant-en klare wandelapotheek kan je niet kopen. Je moet dus zelf naar de apotheek. Er zijn medicijnen die je alleen op voorschrift kan krijgen. Hiervoor moet je eerst naar de dokter. Het is trouwens een goed idee om je reisapotheek met je huisarts door te nemen. Zo voorkom je dat je geneesmiddelen gebruikt die voor jou niet geschikt zijn.
Care PLUS EHBO-set
Op de website van Care PLUS vind je EHBO-sets in alle maten en gewichten. Je kan ze in de meeste outdoorwinkels kopen.
Verpakking en controle
Zorg ervoor dat je EHBO-kit en je wandelapotheek waterdicht verpakt zijn. De kant-en klare EHBO-sets die je in een outdoor winkel koopt zijn meestal niet waterdicht. Je kan dan maar beter een waterdichte opbergzak kopen en je medisch materiaal zelf verpakken. Er zijn verschillende outdoorleveranciers die speciaal rode drybags op de markt brengen.
Kijk goed uit hoe je het materiaal verpakt. Doosjes waarin medicijnen verpakt zijn nemen veel plaats, je laat ze best thuis. Neem wel de bijsluiters mee. Je kan ze met een elastiekje omheen het medicijn wikkelen. Medicijnstrips worden zo beter beschermd zijn tegen doordrukken. Steek het verbandmateriaal aan de buitenkant en de fragiele strips in het midden van je opbergzak. Gebruik kleine plastic zakjes om alles te sorteren.
Maak een lijst met de inhoud van je EHBO-kit en je wandelapotheek. Noteer de vervaldatum op die lijst en kijk ze altijd na voor je vertrekt.
First Aid Dry Sack van Sea To Summit (1 – 3 – 5 liter; 36 – 47 – 53 gr)
(Waterdicht, met venster en First Aid Kit opdruk)
EHBO-kit en reisapotheek
voor wandelaars
Als je een EBHO-kit en een wandelapotheek samenstelt, dan is het moeilijk afwegen wat je wel of niet meeneemt. Als je voor elk medisch probleem een specifieke oplossing meeneemt, dan eindig je met een reuzenset aan medisch materiaal. Je zoekt dus zoveel mogelijk multi-functioneel materiaal dat je voor meerder problemen kan inzetten, ook al is het misschien iets minder geschikt dan het meest specifieke geneesmiddel.
Verbandmateriaal
Er zijn verbandmaterialen om een wonde af te dekken, om een ontwrichting te stabiliseren of een breuk te immobiliseren. Maar ook om een blaar af te dekken of om preventief letsels te voorkomen.
Wondpleisters
Iedereen kent wondpleisters. Je gebruikt ze om kleine wonden af te dekken.
Thuis gebruik je waarschijnlijk individueel verpakte wondpleisters. Dat is handig, maar je hebt dan wel verschillende formaten nodig. Je bespaart volume door wondpleisters op rol mee te nemen en de pleister op maat af te knippen.
Steriele kompressen
Grotere wonden dek je niet af met een wondpleister maar met een steriel kompres. Kies voor niet-verklevende kompressen, die kan je rechtstreeks (met de blinkende zijde) op een wonde aanbrengen. Neem een groot formaat (10 x 10 cm) dat je zo nodig op elk kleiner formaat kan knippen.
Kleefpleister
Een kleefpleister is een rol medische kleefband waarmee je een verband kan vastzetten.
Je kan volume sparen door geen kleefpleisters mee te nemen maar ze te vervangen door multifunctionele sporttape.
Gaaszwachtel
Crêpezwachtel
Zwachtels
Zwachtels (windsels) kunnen op verschillende manier gebruikt worden:
- Als fixatiezwachtel, om een steriel kompres vast te maken dat bijvoorbeeld een schaafwonde afdekt.
- Als drukzwachtel, om een drukverband aan te leggen. Een drukverband wordt gebruikt om een hevige bloeding te stelpen. Je kan een drukverband maken door een steriel kompres met een rolletje zwachtel op de wonde te drukken. Fixeer het rolletje met een tweede zwachtel die je strak aanbrengt. Je kan het rolletje vervangen door eender welk voorwerp (een opgerolde nette zakzoek, een gewassen sok, een platte steen).
- Als drukzwachtel, om een letsel (verstuiking, breuk) te immobiliseren.
Je kan kiezen tussen elastische gaaszwachtels en elastische crêpezwachtels. Een gaaszwachtel kan je slechts éénmaal gebruiken. Een crêpezwachtel is sterker en je kan hem uitwassen voor hergebruik.
Neem één of twee rolletjes crêpezwachtel mee met een breedte van 10 cm.
Rol sporttape
Sporttape wordt gebruikt om sportblessures te ondersteunen of om sportletsels door overbelasting te voorkomen.
Je kan sporttape ook multifunctioneel gebruiken: als preventie tegen blaren, ter vervanging van kleefpleisters, om een drukverband te maken, om een ontwrichting of breuk te stabiliseren. Je kan hem zelfs gebruiken als universele tape om je tent of slaapzak te herstellen. Op één rolletje zit er al snel 10 m sporttape.
Hou er rekening mee dat sporttape kleeft. Het kan pijnlijk zijn om hem te verwijderen als je veel haartjes hebt. Zwachtels hebben dit probleem niet.
Tweedehuidverband
Deze pleisters zijn onder wandelaars beter bekend al ‘second skin’. Het zijn speciale kleefpleisters om blaren te verzorgen. Je kan ze als pleister of als gel in een stick kopen.
Je kan second skin vervangen door sporttape. Preventief werkt dit prima, maar tape is pijnlijk en minder hygiënisch als de blaar open is.
Ontsmettingsmateriaal
Je gebruikt ontsmettingsmiddelen om een wonde uit te wassen of om je instrumenten (schaartje, pincet) te ontsmetten.
Water en zeep
Voor je assistentie verleent was je je handen met water en zeep. Water en zeep zijn ook prima om een wonde uit te wassen. Zorg er wel voor dat je zuiver water gebruikt.
Een stuk zeep kan grote hoeveelheden ontsmettingsmiddel vervangen. En een stuk zeep heb je toch bij om je te wassen.
Aloholdoekjes
Je kan alcoholdoekjes gebruiken om een wonde of je instrumenten te ontsmetten. Ze zijn handiger dan een vloeistof.
Ontsmettingsmiddel
Wil je toch een vloeibaar ontsmettingsmiddel gebruiken, kies dan voor een stevige verpakking.
Een reeks Unidosis ontsmettingsmiddel op basis van Chloorhexidine werkt prima, hij zit stevig verpakt en neemt weinig volume.
Werkmateriaal
Wegwerphandschoenen
Handschoenen beschermen zowel het slachtoffer als de hulpverlener tegen infecties. Handschoenen zijn zeker aangewezen als je onvoldoend zuiver water hebt om je handen te wassen voor je hulp verleent.
Koortsthermometer
Gebruik een digitale thermometer om koorts vast te stellen. Check de batterij voor je vertrekt.
Je kan je thermometer ook thuislaten en koorts vaststellen door met de binnenkant van je pols aan het voorhoofd te voelen.
Schaartje
Je gebruikt een schaartje om pleisters, kompressen en verband te knippen. Maar ook om de randen van een open blaar weg te knippen.
Neem een speciale eerste-hulp schaar mee of spaar volume door het schaartje van je Zwitsers mes te gebruiken (minder hygiënisch).
Splinterpincet
Gebruik een splinterpincet om splinters te verwijderen.
Je kan volume sparen door het pincet van je Zwitsers mes te gebruiken (minder hygiënisch).
Steriele naalden
Neem een paar goed verpakte steriele naalden mee om pijnlijke blaren open te prikken of om moeilijke splinters te verwijderen.
Tekentang
Neem altijd een tekentang mee. Je moet teken best binnen de 12 – 24 u verwijderen om een infectie met de ziekte van Lyme te vermijden.
Gebruik hiervoor alléén een speciale tekentang, anders kan je de teek pletten waardoor ze haar maaginhoud in de wonde injecteert. Je hebt de keuze tussen een koevoet model en een grijptang model.
Vacuumpomp
Een vacuumpomp zuigt het gif weg van allerlei stekende dieren zoals wespen, slangen, schorpioenen, kwallen en muggen.
In de outdoorshop vind je kleine modellen die je makkelijk kunt meenemen.
Isolatiedeken
Gebruik een isolatiedeken om het slachtoffer warm te houden. Zo’n deken heeft vaak een zilveren en een gouden zijde. Hun isolerende eigenschappen zijn gelijk. De goudkleur is bedoeld om de zichtbaarheid te vergroten, gebruik hem langs de buitenkant.
Je kan ook een bivakzak gebruiken als je die bij hebt.
Geneesmiddelen
Hier volgt een lijstje van geneesmiddelen die wij meenemen in onze wandelapotheek. Hiermee geven we uiteraard geen medisch advies: je beslist zelf wat je in je wandelapotheek meeneemt. Bedenk dat veel geneesmiddelen – ook medicijnen die je zonder voorschrift kan kopen – voor sommige personen ernstige nevenwerkingen kunnen veroorzaken. Het is dus een goed idee om je wandelapotheek te laten nakijken door je huisarts.
Het is wettelijk strafbaar om als niet-medisch geschoolde aan andere personen geneesmiddelen toe te dienen. Je Wandelapotheek is dus voor persoonlijk gebruik. Het is uiteraard verstandig om eerst een arts te raadplegen voor je een geneesmiddel neemt. Maar op reis is dat soms onmogelijk. Handel dan steeds binnen je persoonlijke competenties.
Om volume te sparen kan je de geneesmiddelen uit de doosjes halen. Maar neem altijd de bijsluiters mee. Je kan ze met een elastiekje om het geneesmiddel vastmaken, zo bescherm je de strips tegen doordrukken. Of je kan de bijsluiters op het internet opzoeken en downloaden op je gsm. Gebruik nooit geneesmiddelen waneer de verpakking beschadigd is. Controleer de vervaldatum van elk geneesmiddel voor je op reis vertrekt.
Zo spaar je volume in de wandelapotheek
Welke geneesmiddelen je best meeneemt hangt natuurlijk af van je bestemming. Een wandelvakantie in de tropen brengt andere medische risico’s met zich mee dan een wandelvakantie naar de Alpen. Je moet de onderstaande lijst dus niet alleen aanpassen aan je eigen medische situatie en je eigen competenties, maar ook aan je bestemming, de duur van je verblijf en de avontuurlijkheid van je wandelvakantie.
Institute of Tropical Medecine Antwerpen
Op de website van het tropisch instituut Antwerpen vind je per land (ook in Europa) welke medische risico’s je loopt, hoe je ze voorkomt en geneest en welke vaccinaties je nodig hebt.
Je mag niet alle geneesmiddelen overal mee naartoe nemen. In sommige landen staan strenge straffen op het importeren van bepaalde geneesmiddelen, zelfs als het om kleine hoeveelheden gaat. Raadpleeg de website van buitenlandse zaken voor meer informatie per land.
Diplomatie Belgium
Op de website van buitenlandse zaken vind je een waarschuwing indien een land uitzonderlijke invoerbeperkingen heeft voor medicijnen.
Pijn, koorts
Een lichtere pijnstiller zoals Paracetamol (merk: Dafalgan) helpt tegen algemene pijn zoals hoofdpijn, kiespijn of spierpijn. Dit middel werkt ook koortsverlagend.
Gewrichtsonstekingen
Diclofenac (merk: Voltaren) is een ontstekingsremmer die pijn- en koortsverlagend werkt. Het is een sterk medicijn dat veel wandelaars nemen tegen ernstige gewrichtspijn zoals pijnlijke knieën.
Kijk uit met sterke medicijnen tegen gewrichtsontstekingen. Het is veel beter om kniepijn te voorkomen dan deze te verhelpen met medicijnen. Je kan dit doen door op voorhand voldoende te trainen en je spieren te versterken. Gebruik altijd wandelstokken en overweeg om een kniebrace mee te nemen.
Hoogteziekte
Aspirine-C is niet alleen een lichtere pijnstiller die helpt bij griep, het is ook een bloedverdunner. Daarom helpt Aspirine-C tegen milde symptomen van hoogteziekte.
Acetazolamide (merk: Diamox) is een nog sterkere bloedverdunner die door wandelaars genomen wordt tegen milde symptomen van hoogteziekte.
Kijk uit met bloedverdunners. Het is veel beter om voldoende hoogtegewenning op te bouwen door traag te stijgen (1 dag per 1000 m hoogteverschil) en voldoende water te drinken. Bij acute hoogteziekte (AHZ) moet je zo snel als mogelijk afdalen en een arts raadplegen.
Huidwonden, brandwonden
Huidwonden moet je goed uitwassen, ontsmetten en daarna luchtdicht afdekken. Een wondhelende gel (merk: Flaminal Hydro) houdt de wond vochtig, reinigt en bestrijdt bacteriën.
Allergie, insectenbeten
Cetrizine (merk: Zyrtec) is een medicijn tegen allergische reacties. Het middel wordt gebruikt tegen hooikoors, maar is ook werkzaam tegen al te hevige reacties op insectenbeten wanneer je lichaam te veel histamine vrijmaakt.
Insectenbeten die alleen maar een beetje jeuken kan je best even verdragen, ze verdwijnen vanzelf. Neem anders een zalfje mee. Of pluk drie groene blaadjes van een drie verschillende niet-toxische boom of plant, knijp ze samen en wrijf er de jeukende plek mee in.
Keelpijn
Een keelspray zoals Neo-Golaseptine wordt gebruikt om infecties in mond-en keelholte te verzachten. Geen noodzakelijk middel, wel aangenaam om bij te hebben.
Diarree
Loperamide (merk: Imodium) is een middel dat de werking van de darmen vermindert. Het middel helpt dus om snel een acute diarree te stoppen. Dat is praktisch is als je op reis bent. Maar het middel geneest niet. Gelukkig gaat diarree gaat meestal na een paar dagen vanzelf weer over. Drink voldoende water om uitdroging te voorkomen. Soep of een bouillon met zout helpen je lichaam om water op te houden.
Wandelaars die hun eigen potje koken en zorgvuldig water zuiveren hebben zelden last van diarree.
Vergiftiging
Actieve kool (merk: Norit) kan stoffen aan zich binden in het darmkanaal en ze op die manier mee afvoeren. Dat helpt bij een voedselvergiftiging of na het drinken van besmet water, wat tot hevige diarree met koorts kan leiden.
Het spreekt voor zich dat je bij dergelijke symptomen bij voorkeur een arts raadpleegt.
Bacteriële infecties
Bij ernstige bacteriële infecties is het aangewezen om een antibioticum te gebruiken. Je kan zo’n geneesmiddel alleen op doktersvoorschrift verkrijgen. Het kan nuttig zijn om zo’n geneesmiddel mee te nemen als je naar een ver afgelegen streek trekt waar medische zorg problematisch is. Ciprofloxacine (merk: Ciprofloxacine) is een breedspectrum antibiotium die werkzaam is bij infecties aan de blaas, nieren, darmen en luchtwegen.
Het spreekt voor zich dat je bij dergelijke infecties bij voorkeur een arts raadpleegt.
Apotheek.nl
Apotheek.nl is een initiatief van de KNMP, de beroeps- en brancheorganisatie van apothekers in Nederland. Het is een website met heldere informatie over medicijnen, klachten en ziektes.
Persoonlijke geneesmiddelen
Als je regelmatig geneesmiddelen moet nemen, vergeet ze dan niet aan je wandelapotheek toe te voegen.
Dit is misschien toch wat veel.
Extra's
Er zijn nog een aantal materialen die geen geneesmiddelen zijn maar die je best op je wandelvakantie meeneemt als je gezond wil blijven.
Bescherming tegen de zon: zonnecrème en lippenbalsem
Bij goed weer worden wandelaars uren aan zonneschijn blootgesteld. Vooral in de bergen moet je opletten voor zonnebrand of een zonneslag. Draag een zonnebril en een petje. Smeer je meermaals per dag in met een crème met hoge beschermingsfactor en gebruik een lippenbalsem.
Bescherming tegen insecten: insectenwerend middel
Neem een muggenspray of roller mee. Kies voor natuurlijke middelen op basis van citronella, dat werkt goed en het is niet giftig voor jezelf en het milieu. Een middel met DEET tast je wandeluitrusting aan en het is niet gezond als je in de zon loopt. Een muggennetje, lange mouwen en lange broekspijpen helpen uiteraard ook.
Bescherm je knieën: kniebrace
Neem zeker wandelstokken mee. Heb je zwakke kniëen, overweeg dan om een kniebrace mee te nemen.
Met dank aan Krista Van Praet voor het nalezen en de nuttige aanvullingen.
