Kies de juiste wandelkaart
Foto: Met een Belgische topografische kaart op stap in de Alpen ;-).
Intro
Als wandelaar neem je zelden grote wegen. Het is veel aangenamer om er een mooie route in de volle natuur te volgen. Daarbij ga je steeds op zoek naar de kleinste wandelpaden. Of je volgt een avontuurlijk traject langs een bergriviertje of dwars doorheen een bos.
Met een algemene wegenkaart lukt dat niet. Je hebt een gedetailleerde wandelkaart nodig, liefst eentje waar wandelpaden op aangegeven zijn.
Papieren kaarten
Ga voor de meest gedetailleerde kaart
Om met een wandelkaart goed te kunnen navigeren wil je elk klein paadje, strookje bos, riviertje en kapelletje op de kaart terugvinden. Je moet dus op zoek naar een kaart met voldoende detail. De schaal van de kaart bepaalt hoeveel detail een kaart kan weergeven.
Een wandelkaart wordt meestal op schaal 1/25.000 afgedrukt. Dit betekent dat de werkelijkheid 25.000 keer verkleind werd: 1 km op terrein is 4 cm op de kaart.
- Een stukje bos ter grootte van een voetbalveld (50 m x 100m) is op de kaart nog goed te zien (2 mm x 4 mm). Ook van een grote boerderij kan het grondplan nog afgedrukt worden. Met een klein kapelletje lukt dat niet meer, dan zal de kaart een symbool weergeven.
- Een kaartblad van 40 cm x 60 cm beslaat een terrein van 10 km x 15 km. Met de auto ben je daar zó doorheen, te voet kan je op één kaartblad een volledige dagwandeling maken.
Voor wandelgebieden met uitgestrekte landschappen zonder veel bebouwing (zoals Scandinavië of Groenland) is er niet veel detail weer te geven. Daar zal je alleen kaarten met een schaal van 1/50.000 of zelfs 1/100.000 vinden.
Topografische kaarten van België
In België zijn de meest gedetailleerde wandelkaarten de topografische kaarten die door het NGI (Nationaal Geografisch Instituut) uitgebracht worden. Ze worden ook wel ‘stafkaarten’ genoemd omdat ze in de 19de eeuw voor de generale staf van het leger werden gemaakt.
De kaarten met een schaal van 1/20.000 – 1/25.000 zijn het meest geschikt voor wandelaars.
- De TOPO25 kaartbladen (op schaal 1/25.000) zijn de nieuwste versie die sinds 2016 gemaakt wordt.
- De TOPO20 kaartbladen (op schaal 1/20.000) moeten nog herwerkt worden, een project dat 6 jaar zal duren.
De TOPO25 is veel beter dan de TOPO20: deze kaart heeft niet alleen een veel handiger schaal, de kaartinhoud is ook veel beter leesbaar afgedrukt.
Zoek op de website van het NGI welke kaart je nodig hebt. Je kan ze meteen online bestellen op hun webshop.
Webshop NGI: www.ngi.be
De topografische kaarten van het NGI zijn ook verkrijgbaar in Belgische outdoor winkels en reisboekhandels.
Wandelkaarten van België
Topografische kaarten maken geen onderscheid tussen openbare ruimte en privé domein. Een wandeling uitstippelen met alléén maar zo’n kaart is dus een riskante onderneming: voor je het weet sta je voor een afsluiting waar je niet door mag.
Je kan dus maar beter vertrekken van een uitgestippelde wandelroute, die je dan wel of niet aanpast aan je eigen behoefte.
- Je kan een wandelgidsje kopen en de wandelroute met fluo stift overtekenen op je topografische kaart.
- Je kan ook op zoek gaan naar een topografische kaart waar er al wandelroutes op voorgedrukt staan.
Het NGI heeft momenteel zo’n 150 ‘Toeristische kaarten’ uitgebracht, de meeste op een schaal 1/10.000 – 1/25.000. Deze kaarten hebben dezelfde grondslag als de Topografische kaarten, maar ze bevatten ook informatie over wandelroutes.
Zoek op de website van het NGI welke kaart je nodig hebt. Je kan ze meteen online bestellen op hun webshop.
Webshop NGI: www.ngi.be
De toeristische kaarten van het NGI zijn ook verkrijgbaar in Belgische outdoor winkels en reisboekhandels.
Wandelkaarten van alle landen ter wereld
Net zoals België heeft elk land een geografisch instituut dat gedetailleerde kaarten maakt.
En ook die kaarten zijn vaak de basis voor wandelkaarten die informatie geven over de wandelroutes in de streek. De schaal varieert van 1/25.000 tot 1/100.000. Kies steeds voor de grootst mogelijke schaal, tenzij je een kaart kiest met iets minder detail waar je wandelroute netjes op afgedrukt staat.
Enkele voorbeelden: Alpenvereinskarten (Alpen), Kompass (Alpen), Nordeca (Noorwegen), IGN (Frankrijk), Ordnance Survey (Engeland), Mál og menning (IJsland), National Geographic (USA en Canada).
Je kan wandelkaarten (en wandelgidsen) van België en overal ter wereld bestellen bij Altavia in Antwerpen.
De zaakvoerder Dirk van den Berghe heeft een passie voor kaarten en geeft goed advies.
www.altaviatravelbooks.be
Digitale kaarten
De naam OpenStreetMap (OSM) is veel te bescheiden: deze kaart bevat heel wat meer informatie dan alleen maar gegevens over straten. Het is een zeer gedetailleerde digitale kaart van de hele wereld.
Deze kaart wordt samengesteld door 2 miljoen vrijwilligers wereldwijd. Die mensen kennen hun locale situatie heel goed en ze zijn voortdurend bezig met hun regio te actualiseren. Hierdoor is de OSM kaart soms correcter dan de officiële nationale topografische kaart. Je kan jezelf registreren en ook bijdragen, wij hebben bijvoorbeeld onze eigen wijk gedetailleerd.
De OSM kaarten zijn gratis voor niet-commercieel gebruik.
Je zal de OSM kaart niet rechtstreeks gebruiken maar via een toepassing die van OSM kaarten gebruik maakt. Elk van deze toepassingen heeft de OSM kaart op een eigen manier geïnterpreteerd.
Enkele voorbeelden: Routeyou, OutdoorActive, ViewRanger, Wikiloc, Wandelknooppunten, Garmin.
Je kan de OSM kaart rechtstreeks raadplegen op de website van OpenStreetMap.
www.openstreetmap.org
Routeerbare en niet-routeerbare kaarten
De meeste digitale kaarten, ook de OSM kaarten, zijn routeerbaar.
Bij routeerbare digitale kaarten kan je op de gps of computer een beginpunt en een eindpunt aangeven, waarna het programma voor jou het traject uitstippelt via de wegen die op de kaart staan. Een auto gps heeft routeerbare kaarten, Google maps heeft ze ook.
Niet-routeerbare digitale kaarten zijn gewoon een tekening van de werkelijkheid zonder extra informatie. Als je hiermee een wandeling uitstippelt, dan zal je op de gps of computer zelf het traject digitaal moeten uittekenen.
Als wandelaar zal je meestal zelf je traject uitstippelen, je hebt dus in principe geen routeerbare kaarten nodig. Maar het kan geen kwaad dat ze deze eigenschap hebben, je zal hem ze gewoon niet gebruiken.
Kaarten met en zonder DEM informatie
De meeste kaarten, ook de OSM kaarten, bevatten DEM gegevens.
Een kaart met Digital Elevation Model (DEM) informatie is in staat om hoogtes weer te geven. Zo’n kaart bevat een raster van punten waarvan de hoogte gekend is. de DEM gegevens kunnen op de kaart visueel weergegeven worden door hoogtelijnen en schaduwen.
Als je met je gps of computer op zo’n digitale kaart een punt plaatst, dan kan het programma de hoogte van dat punt berekenen door te interpoleren met de dichtstbijzijnde punten van het raster.
Als wandelaar weet je graag hoeveel hoogtemeters een wandeling telt. Daarom wil je het hoogteprofiel van het traject visualiseren. Dat kan alleen met een kaart met DEM gegevens én met een programma dat daar rekening mee kan houden.
Digitale kaarten voor je Garmin gps
Sommige Garmin gps modellen bevatten reeds een vrij gedetailleerde digitale kaart, andere bevatten alleen een zeer algemene wereldkaart.
De wereldkaart is niet bruikbaar als wandelkaart, maar ze bevat wel de DEM gegevens die de gps gebruikt om voor een wandeling het hoogteprofiel uit te tekenen. De gedetailleerde kaarten zijn wel bruikbaar, maar de gratis OSM kaarten die je op de gps kan installeren bevatten nog meer detail en zijn dus nog beter om te navigeren.
Als je Garmin’s programma Basecamp gebruikt om op je computer wandelingen uit te stippelen, dan zal je ook in Basecamp de gratis OSM kaarten installeren.
Garmin geeft een aantal betalende digitale kaarten uit.
Voor Europa is er de TopoActive Europe, een gedetailleerde kaart die op OSM gebaseerd is. Ze kost ongeveer 50 euro. Maar ze is minder gedetailleerd dan de OSM kaarten die je op het web gratis kan downloaden, ze toont geen hoogtelijnen en heeft zelfs een conflict met de wereldwijde DEM kaart. Geen aanrader.
Je kan ook kaarten per land kopen, maar die zijn vrij duur. De kaarten van de USA zijn relatief betaalbaar.
www.buygarmin.com.
De Deutscher Alpenverein (DAV) geeft heel goeie wandelkaarten uit van de Alpen.
Al deze kaarten werden gebundeld in één digitale kaart die je kan downloaden op Garmin toestellen. De digitale kaartenbundel bevat 42 kaarten, hij kost ongeveer 130 euro.
www.dav-shop.de
Er zijn ook websites waar je gratis OSM kaarten kan downloaden. Deze kaarten zijn gedetailleerder dan Garmin’s TopoActive kaart van Europa.
- Europa: www.freizeitkarte-osm.de
- Wereld: www.garmin.openstreetmap.nl
